Ambasador BiH u Srbiji Aleksandar Vranješ izjavio je danas da posljednji, prijeveremeni, izbori u Republici Srpskoj ne mogu da se porede ni sa jednim prethodnim, imajući u vidu da je u pitanju vanredna i veoma specifična situacija i po pitanju razloga koji su doveli do izbora, ali i odnosa građana prema tome.
– U Republici Srpskoj izlaznost je obično oko 53 do 54 osto, na lokalnim izborima nekad i do 56 odsto, a mi smo sad imali nekih 35 odsto. Vidimo da građani nisu bili motivisani – rekao je Vranješ za Tanjug.
Istakao je da je bilo mnogo faktora koji su uticali i da je zbog toga teško ove izbore koji su se desili komparativno mjeriti i stavljati u kontekst nekih prethodnih izbora koji su bili redovni.
Vranješ je ukazao da u Republici Srpskoj ne postoji institut vanrednih izbora, odnosno da nisu zakonski propisani.
– Mi smo imali ovakvu situaciju kada je nažalost preminuo predsjednik (Milan) Jelić, onda smo imali sličnu situaciju kada smo imali ovakve izbore, kada je moralo na neki način na pola mandata da se izvrše novi izbor predsjednika Republike Srpske. Ali suštinski ovdje je jedan drugi problem – predsjednik Dodik je pomjeren i na neki način smijenjen od strane CIK-a od strane institucija koje nemaju veze sa Ustavom Republike Srpske. Na osnovu sudske presude, ali Ustav Republike Srpske propisuje kako predsjednik Republike Srpske odlazi sa te pozicije. Sve ono što je urađeno, nije bilo po Ustavu Republike Srpske. I onda je to stvorilo jedan haos i u političkoj sferi, ali i u suštini u javnoj sferi u Republici Srpskoj – rekao je Vranješ.
Dodao je da glasači nisu mogli da se snađu, jer su bili u dilemi da li da na takve izbore izađu ili ne.
– SNSD je ponudio bojkot opozicionim partijama. Opozicione partije su, SDS je već kada su raspravljali u Narodnoj skupštini, već rekao mi ćemo imati svog kandidata. Onog momenta SNSD se držao te teze da se treba bojkotovati i da jedinstveno blokiramo takvu vrstu izbora, opozicija vidjela u tome priliku da konačno preuzmu vlast. Onda onog momenta kada je gospodin Blanuša kandidovan od strane SDS-a, sutradan je SNSD imao glavni odbor i zauzeli su stav da će ipak i oni izaći na izbore – rekao je Vranješ i ukazao da je to za javnost bilo zbunjujuće.
Takođe je napomenuo da su i vremenski uslovi uticali na malu izlaznost birača, podsjećajući da se izbori danas se ponavljaju u jednoj mjesnoj zajednici opštine Kneževo, iz razloga što fizički nisu bilo moguće održati ih prošle nedjelje zbog velikog snjega.
Vranješ je rekao i da su izbori u suštini bili namjera međunarodnog faktora da na neki način krizu prenesu sa nivoa BiH, kao krizu državne zajednice, na unutrašnju krizu Republike Srpske.
– Ukoliko bi se hipotetički desilo da je recimo vlast bojkotovala, da je opozicija izašla, imali bismo nekakve probleme sa održavanjem tih izbora, pa se tada raspravljalo o varijanti da srpski glasači iz Republike Srpske pređu na teritoriju Federacije da glasaju, pa su se onda postavljali scenariji u Sarajevu kako taj predsjednik koji bi na taj način bio izabran ne bi bio inaugurisan u Narodnoj skupštini kako Ustav Republike Srpske nalaže, već bi položio bi zakletvu u CIK-u u Sarajevu, što bi bilo opet jedan novi presedan. Pa ne bi imao sjedište u Banjaluci, nego bi mu dali neku kancelariju u Bijeljini – naveo je Vranješ.
Istakao je da bi se time podijelila Republika Srpska i da bi onda krizu koju je izazvao Šmit na nivou čitave BiH, prebacili na nivou Republike Srpske.
– Dodik je vrlo jasno shvatio da do tog problema ne smije da dođe, da se Republika Srpska sad podijeli po toj osnovi i iz tog razloga je odlučio da se izađe na izbore i da se završi ova priča na ovaj način tako što će na kraju doći ustvari čovjek kontinuiteta. Siniša Karan je čovjek kontinuiteta i zato je Dodik kaže simbolički „sad imate dva Dodika“ – rekao je Vranješ.
Na prijevremenim izborima u Republici Srpskoj održanim 23. novembra, prema podacima CIK-a, od 1.264.364 upisana građanina u birački spisak pravo glasa iskoristilo je 439.897 birača ili 34,79 odsto.
