Svjetski književni klasik, ruski pisac Lav Nikolajevič Tolstoj (1828-1910), autor „Rata i mira“ i „Ane Karenjine“ i dopisni član Srpske kraljevske akademije, rođen je 9. septembra 1828. godine.
Tolstoj je napisao prva djela na Kavkazu, gdje se kao dobrovoljac borio protiv Turaka. Poslije Krimskog rata, u kojem se borio kao oficir, povukao se na imanje u Jasnu Poljanu.
Pisao o bijedi, nasilju, nepravednim sudovima, seljacima…
Tolstoj je razobličavao teško društveno stanje u Rusiji, pisao protiv brakova sklapanih radi interesa, nepravednih sudova, rata i licemjerja, te opisivao bijedu seljaka i sve vidove nasilja.
Zbog realnog prikazivanja života, ovaj ruski klasik dolazio je u sukob sa vlastima i Ruskom pravoslavnom crkvom, koja ga je ekskomunicirala.
Lav Nikolajevič Tolstoj umro je 1910. godine na željezničkoj stanici Astapovo.
Govorio šest jezika, podigao 13 djece
Tolstoj je napisao romane „Rat i mir“, „Vaskrsenje“ i „Ana Karenjina“, pripovijetke „Sevastopoljske priče“, „Kozaci“, „Otac Sergije“, „Krojcerova sonata“, „Hadži Murat“ i „Narodne priče“, te drame „Živi leš“, „Carstvo mraka“ i „Svjetlost u tami svijetli“.
Napisao je i studije „Šta je umjetnost“, „Moja ispovijest“, „U čemu je moja vjera“, „Ne mogu da ćutim!“ i „Pa, šta da radimo?“, te memoare „Djetinjstvo“, „Dječaštvo“ i „Mladost“.
Zanimljiv je podatak da je Tolstoj sam upravljao imanjem, da je znao bar šest stranih jezika, da je sam sebi pravio odjeću i podigao 13 djece. Ipak, govorio je da mu je najveća mana to što je – lijen.
Tolstoj je imao nekoliko stotina životnih pravila, a među njima su i ona da svako jutro radi gimnastiku prije svitanja, da se nikada ne napija, da se nikada ne kocka, da se ne zadužuje i da nauči kineski jezik.
U svojim dnevnicima ruski pisac je priznao da je malo šta od toga ispunio, ali je uvijek zapisivao nove ciljeve.
Hrišćanin koji nije vjerovao u organizovanu religiju
U svom dnevniku Tolstoj je otkrio podatak da je prvu verziju romana „Ana Karenjina“ od 864 stranice napisao za jednu sedmicu.
Vjerovao je u ideale hrišćanstva, ali ne i organizovanu religiju, za koju je mislio da je kontradiktorna učenju Isusa Hrista.
Nakon oštre satire na račun licemjerja i korupcije nekih zvaničnika Ruske pravoslavne crkve u Tolstojevom posljednjem djelu „Vaskrsenje“, Crkva ga je ekskomunicirala 1901. godine.
Srpski akademik
Tolstoj je bio prijatelj Srba, a 1910. godine izabran je za dopisnog člana Srpske kraljevske akademije.
Kada je dobio informaciju da je postao dopisni član Akademije, Tolstoj je posredstvom svog ličnog ljekara Dušana Makovickog poslao predsjedniku Akademije Stojanu Novakoviću biografiju i bibliografiju.
Tolstojev prijateljski odnos prema Srbima došao je do izražaja u vrijeme Aneksione krize u BiH.
U pismu Anđi Petrović, mlađoj sestri slikarke Nadežde i književnika Rastka Petrovića, Tolstoj je zapisao da mu se jedna Srpkinja obratila pitanjem šta misli o pripajanju BiH Austriji, koje je izvršeno tih dana.
– Nije bitan politički položaj Srbije. Bitno je religiozno stanje srpskog naroda, odnosno stepen jedinstva i sloge, solidarnosti i uzajamne ljubavi, one koja sve prevashodi – smatrao je Tolstoj.
Istoriju, a posebno ratnu istoriju Srbije, Tolstoj je izučavao i ranije, u pripremi za pisanje svojih romana „Rat i mir“ i „Ana Karenjina“.
Pravi Vronski poginuo boreći se na srpskoj strani
Poznato je da je dobrovoljac u srpsko-turskim ratovima sedamdesetih godina 19. vijeka, ruski pukovnik Nikolaj Rajevski poslužio kao književni uzor za lik grofa Vronskog u Tolstojevom romanu „Ana Karenjina“.
Pukovnik Rajevski poginuo je 20. avgusta 1876. godine, a borio se u prvom srpsko-turskom ratu 1876-1877. godine, vođenom između Osmanskog carstva i Kneževine Srbije.
U anketi američkog portala „Top ten buks“, 125 američkih i britanskih književnika proglasilo je Lava Nikolajeviča Tolstoja za najboljeg pisca u prethodna dva vijeka.
