Robert Redford, šarmantna filmska zvijezda koji je postao oskarovac kao reditelj, a van ekrana promovisao ekološku kulturu i njegovao pokret nezavisnog filma osnivanjem Sandens instituta i festivala, preminuo je u utorak rano ujutru, u svom domu u Juti. Imao je 89 godina.
Njegovu smrt, u planinama iznad Prova, objavila je u saopštenju Sindi Berger, izvršna direktorka agencije za odnose s javnošću Rodžers i Kovan PMK. Rekla je da je umro u snu, ali nije navela konkretan uzrok.
Sa gađenjem prema holivudskom pristupu snimanju filmova koji je bio „pojednostavljen“, Robert Redford je obično zahtijevao da njegovi filmovi nose kulturnu i društvenu težinu, u mnogim slučajevima čineći da ozbiljne teme, poput tuge i političke korupcije, odjekuju kod publike, u velikoj mjeri zbog svoje ogromne moći kao holivudske zvijezde.
Kao glumac, među njegovim najzapaženijim ulogama izdvajaju se filmovi Buč Kasidi i Sandens Kid (1969) i Svi predsjednikovi ljudi (1976), o novinarskoj potjeri za predsjednikom Ričardom M. Niksonom u eri Votergejta. U filmu Tri dana Kondora (1975) bio je introvertni CIA-instrumenat za dešifrovanje uhvaćen u ubilačkoj igri mačke i miša.
Žaoka (1973), o prevarantima iz doba Velike depresije, donijela mu je prvu i jedinu nominaciju za Oskara kao glumcu.
Redford je bio jedan od omiljenih holivudskih glumaca decenijama, bilo u komedijama, dramama ili trilerima; studiji su ga često prodavali kao seks-simbol, a on nije želio etiketu „lijepog lica“.
Slavu koju je stekao opusom romantičnog muškarca mnogo je dugovao istaknutim glumicama koje su igrale sa njim – Džejn Fondi u filmu Bosonogi u parku (1967), Barbri Strejsend u filmu Djevojka koju sam volio (1973), Meril Strip u filmu Moja Afrika (1985).
U rediteljske vode upustio se kao četrdesetogodišnjak i već prvim filmom, Obični ljudi (1980), osvojio je Oskara. Film je osvojio još tri Oskara, uključujući i onaj za najbolji film.
Njegov sljedeći film kao reditelja, Rat u polju pasulja Milagro (1988), komična drama o farmeru iz Novog Meksika kome su ravnodušni građevinari uskratili pravo na vodu, bio je neuspjeh. Ali Redford je tvrdoglavo odbijao da se bavi manje ezoteričnim temama.
Umjesto toga, režirao je i producirao Rijeka uspomena (1992), dramu o ribolovcima mušičarima iz Montane koji razmišljaju o egzistencijalnim pitanjima, i Kviz šou (1994), o ozloglašenom televizijskom skandalu iz pedesetih. Kviz šou je bio nominovan za četiri Oskara, uključujući i nominacije za najbolji film i najbolju režiju.
Filmski festival i institut Sandens u Park Sitiju postao je globalni centar i slobodno tržište za američke filmove snimljene van holivudskog sistema. Uz popularnost izazvanu otkrićem talenata poput Stivena Soderberga, koji je predstavio svoj film Seks, laži i video-trake na festivalu 1989. godine, Sandens je postao sinonim za vrhunske autorske filmove.
Reditelji Kventin Tarantino, Džejms Van, Daren Aronofski, Nikol Holofsener, Dejvid O. Rasel, Rajan Kugler, Robert Rodrigez, Kloe Žao i Ava Duvernej su podržani na Sandensu na početku svojih karijera. Sandens je takođe izrastao u jednu od vodećih svjetskih smotri dokumentarnih filmova, posebno onih fokusiranih na progresivne teme i klimatske promjene.
Djetinjstvo i mladost
Robert Redford je rođen u Santa Moniki (država Kalifornija) 18. avgusta 1936. kao jedinac Čarlsa Roberta Redforda starijeg, računovođe i Marte V. Hart. Ima polubrata Vilijama s očeve strane.
Godine 1954. je maturirao u srednjoj školi Van Najs u Los Anđelesu i dobio stipendiju kao bejzbol igrač na Univerzitetu u Koloradu, gdje je igrao na poziciji bacača. Stipendiju je izgubio sa osamnaest godina kada se, neposredno poslije smrti majke, napio i nepristojno ponašao. U tom periodu imao je problema sa sistemom, živeći na granici zakona, vozio pijan, lumpovao do jutra i ponekad upadao u tuče, bježao sa časova i navukao na sebe reputaciju „problematičnog momka“.
Potom je upisao studije slikarstva na Institutu Prat u Bruklinu i paralelno uzima časove pozorišnog dizajna na Američkoj akademiji dramskih umjetnosti u Njujorku. Godine 1957. odustaje od studija i sljedećih godinu dana provodi u Evropi, uglavnom u Parizu, baveći se slikarstvom, živeći boemski i opet – van sistema.
Povratak u Ameriku označio je i novi početak, upisao je glumu. I odmah se i tu izdvojio odbijajući projekte za koje je mogao da pretpostavi da će biti jednokratno popularni i prolazni, insistirajući na produbljivanju uloga koje je dobijao, ulazio sa scenaristima u sukobe.
Krajem pedesetih i početkom šezdesetih, pojavio se u nekoliko televizijskih serija. Debitovao je na Brodveju u maloj ulozi u predstavi Tall Story 1959. godine. Prvi film mu je bio War Hunt (1962), zajedno s Sidnijem Polakom i Tomom Skeritom. Nakon uspjeha na Brodveju, počeo je da dobija veće filmske uloge.
Od 1958. do 1985. bio je u braku sa Lolom van Vagenen s kojom ima četvoro djece: Skota (rođen 1959. koji je nedugo potom preminuo), Šona (rođen 15. novembra 1960), Dejvida Džejmsa (rođen 15. maja 1962) i Ejmi (rođena 22. oktobra 1970). Poslije razvoda bio je u vezi sa brazilskom glumicom Sonjom Bragom, Kejti O’Rir i njemačkom slikarkom Sibil Zargas. Ima petoro unučadi.
