Autor: Ivan Urkov i Poskok
28. avgust 2025.
Milorad Dodik nije srušen u Narodnoj skupštini Republike Srpske, gdje jedino Ustav Republike Srpske predviđa proceduru za takav čin. Nije ga srušio ni narod na izborima, ni opozicija na ulici. Srušila ga je kolonijalna kombinacija: sudija Suda BiH koji je sudio po zakonu što ga je napisao stranac iz Njemačke, i Centralna izborna komisija BiH koja se odjednom proglasila – Narodnom skupštinom Republike Srpske.
To je mehanika kolonijalne fikcije: OHR napiše zakon, Sud BiH ga primijeni, CIK povuče crtu i raspiše izbore.
Prema tome – on nije srušen. Jer prema Ustavu Republike Srpske, tako jedino može biti srušen. Kazneni član koji je Šmit nametnuo nije usklađen s Ustavom Republike Srpske. Nije usklađen s razumom. Nije usklađen s međunarodnim pravom ni poveljama. Ali u ludari zvanoj Dejton, ego nadomješta egzistenciju.
Šta bi to značilo na Zapadu
Da shvatimo apsurd: u Ustavu SAD piše da predsjednika može smijeniti samo Kongres. U Njemačkoj – Bundestag i Bundesrat. A sad zamislite: Trampa ne opoziva Kongres, nego sudija na Floridi po zakonu kojeg je napisao neki Šmit. Ili njemačkog predsjednika Štajnmajera ne razrješava parlament, nego to uradi sud u Bonu na osnovu propisa koje je skicirao stranac u hotelskoj sobi. A potom se pojavi izborna komisija i raspiše nove izbore.
Amerika bi gorjela, Njemačka bi eksplodirala. Ali u BiH to prolazi kao „pravna država“.
CIK kao Narodna skupština
CIK BiH se praktično proglasia Narodnom skupštinom Republike Srpske. Jer jedino Narodna skupština Republike Srpske može smijeniti predsjednika Republike Srpske. Oduzimanjem Dodiku mandata, CIK preuzima nadležnost Skupštine. Dakle, nisu maknuli Dodika – maknuli su Narodnu skupštinu.
U praksi je riječ o klasičnoj kolonijalnoj prečici: Šmit napiše, Sud BiH pročita, CIK preuzme. To nije pravna država, nego protektorat u kojem se parlament entiteta pretvara u dekor, a suverenitet u rekvizit.
Ako Dodik prizna
Ako Dodik prizna da je gotov – onda sam krši Ustav Republike Srpske i priznaje da je Republika Srpska svedena na opštinu s grbom. To bi značilo da sve njegovo političko djelovanje do sada nije samo bilo uzaludno, nego je imalo suprotan učinak: obezvrijedilo je suverenitet Republike Srpske.
Dodik, koji se dvadeset godina predstavlja kao čuvar Republike Srpske, time bi postao njen grobar.
A što ako Narodna skupština Republike Srpske ćuti?
Ako Narodna skupština Republike Srpske sve ovo mirno promatra, onda ona nije parlament nego karikatura. Pred Zapadom bi postala scenski rekvizit, folklorna grupa koja pjeva himnu dok Šmitovi činovnici pišu zakone. Srbi bi ispali narod zajebanata – narod koji viče o suverenitetu, a onda ćuti dok mu parlament ukidaju preko faksa iz Sarajeva.
Zašto se to ipak neće dogoditi
Jer Skupština ne može šutjeti o vlastitom ukidanju. Nijedna politička elita, ma koliko potkupljena, ne pristaje dobrovoljno na institucionalni suicid. (Dobro možda samo jedna, naša, hrvatska.) Ako bi Dodik i posrnuo, većina u Narodnoj skupštini Republike Srpske neće moći ignorisati da se time briše sama svrha njihovog postojanja.
A tu je i geopolitika: Rusija i Kina jedva čekaju ovakav presedan. Ako Šmit otvori vrata izmjeni ustava entiteta dekretom – to je Kipar model, podjela BiH na dva međunarodna tutorata. Zapadni, s OHR-om, i ruski, s „paralelnim visokim predstavnikom“.
Šta slijedi
Republika Srpska nema izbora. Mora proglasiti da Dejton i dalje postoji – ali na 49% teritorije. Mora pozvati sve opšine i kantone u Federaciji BiH koje ne priznaju Šmita da im se pridruže u toj dejtonskoj BiH. Tako Republika Srpska ne bi nastupila kao separatista, nego kao čuvar Dejtona – dok bi Šmit i OHR ostali upisani kao oni koji su ga srušili.
