Na sistemu Hidroelektrane (HE9 „Dabar“, najvećem projektu te vrste na Balkanu u posljednjih 30 godina, vrijednom 338 miliona evra, danas su na području opštine Bileća počeli glavni radovi u prisustvu zvaničnika Republike Srpske i kineskih partnera.
Početku radova u bilećkom naselju Vrijeka prisustvovali su premijer Republike Srpske Radovan Višković, ministar energetike i rudarstva Srpske Petar Đokić, ambasador Kine u BiH Ji Ping, generalni direktor „Elektroprivrede Republike Srpske“ (ERS) Luka Petrović, kao i rukovodstvo ERS-a, „Hidroelektrana na Trebišnjici“ (HET), HE „Dabra“ i kineskih partnera iz kompanije „Gezuba grupe“.
Prisutan je bio i Njegovo preosveštenstvo episkog zahmsko-hercegovački i primorski Dimitrije, gradonačelnik Trebinja Mirko Ćurić i načelnici hercegovačkih opština.
Sistem HE „Dabar“ pripada hidroenergetskom sistemu HET-a i predstavlja najvažniju hidroelektranu u sistemu „Gornji horizonti“. Taj sistem, osim HE „Dabar“, predviđa i izgradnju HE „Bileća“ i HE „Nevesinje“.
HE „Dabar“ je složen projekat koji vode sa nevesinjskog platoa spušta na dabarski uz neto pad od 365 metara, a njegova izgradnja je ugovorena sa kineskom kompanijom „Gezuba grupa“.
Ugovor za taj projekat potpisan je u maju 2020. godine, a Vlada Republike Srpske dala je garanciju za 85 odsto vrijednosti ugovora, dok je ERS uplatio 15 odsto, kao i ostale naknade.
Planirano je da hidroelektrana bude snage 160 megavata, a u okviru tog sistema u završnoj fazi je i izgradnja tunela dugog 12,5 kilometara koji radi „Integral inženjering“.
Iz HET-a su za Srnu rekli da je HE „Dabar“ najveći hidroenergetski objekat koji se gradi na području bivše Jugoslavije i da predstavlja istorijski projekat za Hercegovinu i buduće generacije.
– HE „Dabar“ pripada projektovanom hidroenergetskom sistemu HET-a i najvažnija je hidroelektrana u sistemu „Gornji horizonti“. Završetkom HE „Dabar“ i HE „Bileća“ iz sistema „Gornji horizonti“ planirano je da se dvostruko uveća postojeći bilans HET-a – naveli su iz tog preduzeća.
Sistem HE „Dabar“ sastoji se od akumulacije Nevesinje zapremine 61,80 miliona metara kubnih vode, zatim od brane Pošćenje derivacionog tunela dužine 12.140 metara sa ulaznom građevinom, potom vodostana, cjevovoda pod pritiskom, mašinske zgrade, kanala kroz Dabarsko polje dužine 6.360 metara, nasipa Grebak i Vranjača, koji imaju funkciju vodoodrživosti akumulacije.
Višković: Hidroelektrana „Dabar“ značajna za Srpsku
Premijer Republike Srpske Radovan Višković istakao je značaj početka izgradnje Hidroelektarne (HE) Dabar, navodeći da će time biti riješena i druga urgentna pitanja u Hercegovini, odnosno da će se spriječiti poplave koje su obilne padavine često uzrokovale.
Višković je istakao značaj početka izgradnje Hidroelektrana (HE) „Dabar“, koja je prvi energetski objekat ove snage i veličine na Balkanu, nakon izgradnje hidroelektrane „Višegrad“ 1985. godine.
Vrijednost ovog projekta je 338 miliona evra, a Višković je rekao da je finansijska konstrukcija projekta zatvorena i izabran renomirani kineski partner kao graditelj, te da je rok završetka radova 48 mjeseci.
– Svi elementi koji treba da budu urađeni u jednom poslu urađeni su na najkvalitetniji mogući način – rekao je Višković novinarima u Bileći gdje je obilježen početak glavnih radova na izgradnji hidroelektrane „Dabar“.
Višković je dodao da je od toga preduzeće „Hidroelektrane na Trebišnjici“ iz vlastitih sredstava uložilo oko 130 miliona evra za probijanje tunela, izgradnju nove putne komunikacije i slično.
Višković je naveo je da je Vlada Republike Srpske dala garancije koje se i inače daju za svaki projekat i da su kineski partneri toliko imali razumijevanja i u toj garanciji izuzeli su sve objekte od javnog interesa.
– Inače, kad se daje garancija, ona se daje na svu imovinu koju posjeduje Republika Srpska, u ovoj garanciji je izuzeta imovina od javnog interesa – rekao je Višković.
Premijer Srpske je naglasio da je sve ovo značajno za ovaj dio Republike, jer će omogućiti stanovništvu da ovdje pronađu radno mjesto, a tim projektom rješavaće se pitanje navodnjavanja čitavog polja, pa će i u poljoprivredi dati benefite.
Petrović: HE „Dabar“ ojačaće ekonomiju Srpske
Generalni direktor „Elektroprivrede Republike Srpske“ (ERS) Luka Petrović izjavio je danas da je siguran da će Hidroelektrana (HE) „Dabar“, za koju je danas položen kamen temeljac, ojačati elektroenergetski sektor i ekonomiju Srpske.
Petrović je na svečanoj ceromoniji početka radova za HE „Dabar“ u bilećkom naselju Vrijeka, rekao da će ova hidroelektrana početi da radi do 2027. godine, u planiranom roku od četiri godine.
On je naveo da će to biti višenamjenska i multifunkcionalna hidroelektrana, snage 160 megavata i da je to najveći projekat na području bivše Jugoslavije posljednjih 30 godina.
Petrović je istakao da će ona doprinijeti stabilizaciji budžeta lokalnih zajednica na području Hercegovine i većoj proizvodnji struje na tom području.
On je istakao da je to prvi projekat u BiH realizovan po sistemu takmičarskog dijaloga.
– Vlada Republike Srpske je dala garanciju za kreditni aranžman sa kineskom Eksim bankom za taj projekat, a kamatna stopa je najpovoljnija od 2,3 odsto fiksno sa periodom otplate 16 godina – naveo je Petrović.
On je zahvalio premijeru Radovanu Viškoviću na velikoj podršci tom projektu, koji je sa ostalim zvaničnicima prisustvovao ceremoniji povodom početka glavnih radova na HE „Dabar“, te predstavnicima kineske kompanije partnera na projektu Gezuba grupe, koja je većinski izgradila najveću hidroelektranu na svijetu „Tri klisure“.
Stajić: HE „Dabar“ najatraktivniji projekat sistema „Gornji horizonti“
Direktor HE „Dabar“ Slaviša Stajić rekao je da je to najatraktivniji projekat sistema „Gornji horizonti“, za koji je počela da se priprema projektna dokumentacija od šezdesetih godina prošlog vijeka.
Stajić je podsjetio da je 2020. godine potpisan ugovor za realizaciju preostalih radova na HE „Dabar“ od 222 miliona evra, te naveo da će ta hidroelektrana godišnje plaćati 1,3 miliona KM po osnovu koncesionih izdvajanja budžetima lokalnih zajednica na ovom području i da će se potruditi svi zajedno da proizvodnja struje u toj elektrani počne što prije.
On je napomenuo i da u okviru projekta „Gornji horizonti“ treba da se grade još dvije hidroelektrane – „Nevesinje“ i „Bileća“.
Đokić: Najvažniji proizvod Hercegovine biće kilovat-čas
Ministar energetike i rudarstva Republike Srpske Petar Đokić izjavio je danas da će kilovat-čas biti najvažniji proizvod iz Hercegovine zahvaljujući Hidroelektrani „Dabar“ i drugim energetskim projektima.
U obraćanju na svečanoj ceremoniji povodom početka glavnih radova na hidroelektrani „Dabar“ vrijednosti 338 miliona evra, Đokić je istakao da će ovaj projekat omogućiti opstanak što više mladih na područje Hercegovine.
On je podsjetio da se hidroelektrana „Dabar“ gradi u saradnji sa jednom od najvećih kinskih kompanija Gezuba grupom, a time će domaće kompanije steći reference za još bolji rad na tržištu.
Đokić je podsjetio da se privode kraju radovi na dovodnom tunelu u okviru sistema hidroelektrane „Dabar“ u dužini od 12 kilometara.
– Ovo je divan dan za Hercegovinu, Republiku Srpsku i „Elektroprivredu Republike Srpske“ i za prijateljstvo između Srpske i Kine – rekao je Đokić.
On je zahvalio predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku, srpskom članu i predsjedavajućoj Predsjedništva BiH Željki Cvijanović, premijeru Radovanu Viškoviću i ostalim nadležnim institucijama za podršku ovom projektu.
On je najavio i druge projekte iz obnovljivih izvora energije, navodeći da je na području Hercegovine već dogovoreno oko 920 megavata za projekat solarne energije, a 150 megavata iz vjetroenergije.
Hualiang: Za HE „Dabar“ garantuju Kina i Republika Srpska
Liu Hualiang, direktor kineske „Gezuba“ kompanije koja je izvođač radova na izgradnji hidroelektrane „Dabar“, rekao je da je ovaj projekat od značaja ne samo u BiH, nego i šire.
– Za ovaj projekat garantuju, ne samo Kina i „Gezuba“ kompanija, već i Republika Srpska. Nadam se da će ovaj projekat završiti u roku. Ovaj projekat će imati kapacitet od 250 gigavat-časova godišnje i jedan je od većih projekata – rekao je Hualiang novinarima.
On je rekao da će ovaj projekat biti tehnički zahjevan, ali se nada da će doprinijeti da druge kineske kompanije investiraju u ostale projekte.
Hualiang je dodao da je danas potpisan memorandum o razumijevanju, što je još jedan od koraka na ubrzanju završetka radova.
– Kompanija „Gezuba“ je jedna od velikih kompanija, ne samo kineskih, već i u svijetu, postoji u 142 zemlje u svijetu. Kompanija nije samo zadužena za izgradnju hidroelektrana već i ostalih projekata, uključujući vjetroelektrane, solarne elektrane – rekao je Hualiang.
Hualiang je zahvalio svima koji su podržali ovaj monumentalan projekat, te naglasio da se realizuje zahvaljujući memorandumu o saradnji koji su ranije potpisali predsjednici Kine i Republike Srpske Si Điping i Milorad Dodik.
Ping: HE „Dabar“ – najveća hidroelektranu koju grade kineske kompanije u srednjoj i jugoistočnoj Evropi
Ambasador Kine u BiH Đi Ping izjavio je danas da Hidroelektrana (HE) „Dabar“, za koju je danas položen kamen temeljac na području opštine Bileća, predstavlja najveću hidroelektranu koju grade kineske kompanije u srednjoj i jugoistočnoj Evropi.
Đi je na svečanoj ceremoniji početka glavnih radova na HE „Dabar“ napomenuo da je ta elektrana dio kineskog projekta „Jedan pojas, jedan put“, koji promovišu posljednjih 10 godina.
On je zahvalio Vladi Republike Srpske na velikoj podršci projektu HE „Dabar“, te podsjetio da će ga realizovati jedno od najpoznatijih preduzeća u svijetu – kineska kompanija Gezuba grupa, po visokim standardima.
Ambasador Kine je istakao da ta zemlja insistira na zelenom razvoju i pozvao sve institucije, obrazovne ustanove i stručnjake sa ovih prostora na obuku u Kinu u toj oblasti.
