Dejtonski sporazum nije samo dokument koji je zaustavio rat, već međunarodni ugovor koji je jasno i nedvosmisleno utvrdio ustavnu poziciju Republike Srpske, garantovao njene nadležnosti i postavio ravnotežu bez koje BiH, sastavljena od dva entiteta i tri konstitutivna naroda, ne može funkcionisati, izjavio je lider SNSD-a Milorad Dodik.
Dodik je ukazao da je ta ravnoteža danas više nego ikada ugrožena i to zahvaljujući dijelu međunarodne zajednice i bošnjačkom političkom Sarajevu i njihovim stalnim pokušajima centralizacije, unitarizacije, pritiscima, prijetnjama, sankcijama i političkim avanturama onih koji misle da prava Srpske mogu biti umanjena, preglasana i, na kraju, jednostrano ukinuta.
– Republika Srpska je u Dejtonu dobila međunarodno priznanje, potvrdu svog postojanja i institucionalnu snagu. Ona je nastala prije rata i prije Dejtona, u miru, 9. januara 1992. godine, odbranila se u ratu, a sporazumom je dobila svoje čvrsto mjesto u međunarodnom pravnom poretku. Zato je svako slabljenje izvornog Dejtona direktno kršenje međunarodnog prava i otvoren atak na njeno postojanje i opstanak srpskog naroda na ovim prostorima – ukazao je predsjednik SNSD-a za Srnu.
Povodom postizanja dogovora i parafiranja Dejtonskog mirovnog sporazuma na današnji dan 1995. godine u Dejtonu, Dodik je rekao za Srnu da na ovaj dan jasno i glasno poručujemo: Republika Srpska neće pristati na ustavne eksperimente koji bi vodili nestanku ravnopravnosti tri naroda i dva entiteta.
– Čuvanje izvornog Dejtona, čuvanje slova a ne duha Dejtona jeste čuvanje mira, stabilnosti i dostojanstva srpskog naroda, ali i dostojanstva i stabilnosti Hrvata i Bošnjaka, kao i dva ravnopravna entiteta Srpske i FBiH – naglasio je Dodik.
On je poručio da Republika Srpska ostaje posvećena miru i odlučna da brani i štiti svoju ustavnu poziciju, identitet i institucije, baš onako kako je zapisano i potpisano 1995. godine u Dejtonu i potvrđeno u Ustavu BiH.
– Dejton se ne može mijenjati samovoljom i nasiljem visokih predstavnika, a pogotovo samoproglašenih visokih predstavnika, niti neustavnim potezima političkog Sarajeva, koje decenijama ruši međunarodni sporazum u želji da od BiH napravi islamsku, šerijatsku državu u srcu Evrope – naveo je lider SNSD-a.
On je naglasio da visoki predstavnici, bez ikakvog demokratskog legitimiteta, godinama prekrajaju Dejtonski sporazum, ukidaju nadležnosti Republike Srpske, nameću zakone, mijenjaju Ustav i otvoreno gaze međunarodni poredak.
Njihova samovolja, kaže on, nije izraz brige za BiH, već čista politička intervencija u korist unitarnih ambicija Sarajeva.
Prema njegovim riječima, najveća ironija je da oni koji se zaklinju u „evropske vrijednosti“ zapravo nameću rješenja koja ne postoje ni u jednom demokratskom sistemu – nepravne odluke jednog čovjeka stavljati iznad volje jednog naroda, što predstavlja ništa drugo do okupaciju i protektorat.
– Političko Sarajevo, uz svesrdnu podršku opozicije iz Republike Srpske, taj protektorat ne samo da podržavaju, nego ga doživljavaju kao jedini način da dođu do onoga što im ni po kom osnovu ne pripada, a to je centralizovane države u kojoj bi Republika Srpska bila samo administrativna fusnota, odnosno prazna ljuštura i teritorija na papiru. Zato svaki dan, i danas 30 godina kasnije, svjedočimo novim pokušajima da se Srpskoj oduzmu nadležnosti, oplakuju „bonska ovlaštenja“ i pozivaju stranci da rade posao koji nisu u stanju ostvariti političkim putem – podsjetio je Dodik.
On je naglasio da je Dejton sasvim jasan: BiH ima dva entiteta i tri konstitutivna naroda, a sve mimo toga je nasilje nad sporazumom, nasilje nad mirom i nasilje nad pravima srpskog naroda.
– Oni koji ga krše i ruše ne rade ništa drugo nego destabilizuju dejtonsku BiH za koju tvrde da je brane. Republika Srpska je jedini dosljedni čuvar izvornog Dejtona. I zato poručujemo: nema odustajanja od naših ustavnih nadležnosti, nema prihvatanja nametnutih odluka i nema odricanja od onoga što je dogovoreno u Dejtonu, a potpisano u Parizu 1995. godine. Mir se čuva poštovanjem sporazuma, a ne diktatom i političkim nasiljem – naglasio je Dodik, podsjetivši i na stav velikih sila kao što su SAD, Kina i Rusija na posljednjoj sjednici Savjeta bezbjednosti.
On je poručio da Srpska ostaje odlučna da brani izvorni Dejton, slovo Dejtona, svoj ustavni položaj i pravo naroda da sam odlučuje o svojoj budućnosti.
– Visoki predstavnici, politički okupatori su najgrublji kršitelji i razarači Dejtona, a političko Sarajevo njihov najposlušniji izvođač radova. Republika Srpska neće pristati da joj stranci pišu zakone, a Sarajevo briše nadležnosti. Dejton je potpisan – i biće odbranjen, sviđalo se to kome ili ne. To što neko misli da može da poništi Republiku Srpsku potpisom na papiru je političko ludilo, a ne međunarodno pravo. Republika Srpska poručuje vrlo jasno: neće nam stranci krojiti državu, niti će Sarajevo ikada dobiti unitarnu BiH o kojoj sanja. Dejton je naša linija koju ne prelazimo i biće odbranjen – zaključio je lider SNSD-a.
Danas se navaršava 30 godina od kada je u američkoj bazi Rajt Peterson u Dejtonu parafiran Opšti okvirni sporazum za mir u BiH i njegovih 12 aneksa, čime je okončan rat u BiH i uspostavljen njen ustavno-pravni poredak.
Ovim sporazumom stvorena je državna zajednica BiH sastavljena od dva entiteta, Republike Srpske i Federacije BiH, koji su potpisnici svih aneksa.
Dejtonski sporazum zvanično je potpisan 14. decembra 1995. godine u Jelisejskoj palati u Parizu.
Dan uspostavljanja Opšteg okvirnog sporazuma za mir u BiH – 21. novembar republički je praznik i neradni dan u Republici Srpskoj, za razliku od FBiH u kojoj se ne obilježavanja okončanje rata i Dejtonski sporazum.
