U Kozarskoj Dubici, Novom Gradu i Kostajnici obilježena je 25. godišnjica odbrane zapadnih granica Republike Srpske od hrvatske agresije.
Centralno obilježavanje, kojem je prisustvovao srpski član Predsjedništva BiH Milorad Dodik, održano je u Kozarskoj Dubici.
Dodik je uputio poruku mira, koji treba da obezbijedi razvoj, ali i sjećanja na sve stradale u hrvatskoj agresiji na srpske etničke prostore.
– Agresija tadašnje hrvatske vojske izvršena je u želji da se slomi život i narod na ovim prostorima. To nije prvi put da se baš na ovim prostorima vidi najoštriji napad hrvatskih jedinica prema srpskom stanovništvu. To je bila sigurno nepotrebna operacija sa stanovišta Hrvatske toga vremena, ali je to bio rezultat dogovora koji su imali Alija Izetbegović i Franjo Tuđman da se slomi Republika Srpska – izjavio je Dodik.
Nakon parastosa ubijenim vojnicima i civilima, Dodik je rekao da agresor 1995. godine nije uspio u svojoj namjeri.
– Poruka je i da nas nisu slomili! Ostajemo ovdje i naš odgovor je život i Republika Srpska! – poručio je Dodik u Kozarskoj Dubici.
On je rekao da da Republika Srpka drži korak sa drugim prostorima i da je, bez obzira na ozbiljnu izloženost, sankcije i bombardovanja NATO-a, znatno obnovila svoj socijalni, privredni i infrastrukturni život.
– Republika Srpska pokazuje snagu vitalnosti koja je zalog i dug prema onim koji su stradali – istakao je Dodik.
On je dodao da je u agresiji na tri zapadnokrajiške opštine Republike Srpske ubijeno 56 civila, što je više nego vojnika, kojih je poginulo 51.
– To govori da ciljevi nisu bili samo vojni, već i civilni. Za te zločine nad civilima niko nije odgovarao. S druge strane, Srbi su satanizovani, za Srbe je uvijek bilo predodređeno da budu krivi, da budu procesuirani, ali to je nešto što sa čim moramo da živimo. Mi Srbi smo ovdje naučili lekcije da upravo sve te nepravde koje smo doživljavali pretvorimo u našu želju za što bolju i stabilniju Republiku Srpsku. I ovaj dan je upravo to – naglasio je Dodik.
Ministar rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske Duško Milunović istakao je da je u 50 godina isti neprijatelj napao Srbe koji žive u ovom krajevima.
– U Drugom svjetskom ratu izvršen je masovan pokolj stanovništva na ovim prostorima, a istu namjeru su imali i agresori 1995. godine kada su prešli rijeku Unu – rekao je Milunović i dodao da je namjera agresora bila da Srbe u potpunosti istjeraju iz Republike Srpske, sa vjekovnih ognjišta.
On je naglasio da su u toj vojnoj operaciji angažovane elitne jedinice hrvatske vojske kojima su se suprotstavile srpske jedinice oslabljenog sastava, uz značajnu ulogu pitomaca i avijacije.
– Spriječeno je da se učini ono što su učinili u Drugim svjetskom ratu, ali uz naše velike žrtve. Mi danas obilježavamo pobjedu, koja je u suštini sačuvala ne samo ove krajeve, već i Republiku Srpsku i prisjećamo se onih koji su herojski branili i odbranili naše granice – rekao je Milunović.
Načelnik opštine Kozarska Dubica Radenko Reljić naglasio je da 18. septembar treba da bude upisan zlatnim slovima i brojevima jer je na taj datum 1995. godine odbranjena Republika Srpska.
U izjavi novinarima, Reljić je podsjetio na tok napada i odbrane Kozarske Dubice u kojoj su nakon dva dana borbe zaustavljene elitne hrvatske jedinice.
– Hrvatske jedinice su vraćene i doživjele su veliki vojni gubitak jer su srpski narod, vojska i policija imali želju da ostanemo na ovim prostorima. Ljudima koji su dali život dugujemo veliku zahvalnost. Da je Kozarska Dubica pala, mapa Republike Srpske ne bi izgledala kao danas – rekao je Reljić.
Tadašnji komandant odbrane Kozarske Dubice Pantelija Ćurguz izjavio je da je bitka za odbranu zapadnih granica Republike Srpske bila jedna od najsudbonosnijih bitaka koje je izvojevala Vojska Republike Srpske.
– Najsudbonosnije zato što nije bilo druge mogućnosti, nije bilo drugog pokušaja. Mi smo to na vrijeme shvatili i danas je prilika da, nakon 25 godina, izrazimo poštovanje prema svim komandama jedinica, vojnicima i borcima, te da se sjetimo onih koji su položili život na braniku otadžbine – rekao je Ćurguz.
On je naglasio da su efekti ove bitke rezultirali opstankom Republike Srpske.
Nakon parastosa koji je služen kod spomen-krsta u porti Hrama Svete Petke u Kozarskoj Dubici, vijenac na to spomen-obilježje u ime institucija Republike Srpske položili su srpski član Predsjedništva BiH Milorad Dodik, izaslanik predsjednika Srpske Slobodan Župljanin i ministar rada i boračko-invalidske zaštite Duško Milunović, a cvijeće su zatim položile druge delegacije i pojedinci.
Ovaj istorijski događaj zbog pandemije virusa korona ove godine je obilježen sa skraćenim programom i uz preporuku Republičkog štaba za vanredne situacije do 50 ljudi.
Na području zapadnokrajiških opština – Kozarske Dubice, Novog Grada i Kostajnice, 18. i 19. septembra 1995. godine, u hrvatskoj agresiji ubijeno je 106 lica, od kojih 55 civila i 51 vojnik. Ranjeno je 39 civila i 62 vojnika.
Naselja i gradovi pretrpjeli su velika razaranja i štetu, a, prema podacima opštinskih komisija, procijenjena materijalna šteta u Novom Gradu je 83,3 miliona KM, u Kostajnici 40 miliona, a u Kozarskoj Dubici 50,4 miliona KM.
Napad Hrvatske vojske na opštinu Novi Grad počeo je 18. septembra 1995. godine u 9.25 časova. Hrvatska vojska bila je u sadejstvu sa pripadnicima takozvane Armije BiH i HVO-a.
Pripadnici Vojske Republike Srpske uspjeli su 19. septembra 1995. godine da potisnu Hrvatsku vojsku preko Une.
Obilježavanje 25 godina od odbrane zapadnih granica Republike Srpske organizovao je Odbor Vlade Republike Srpske za njegovanje oslobodilačkih ratova, a na lokanom nivou sjećanje na te događaje obilježile su i opštine Novi Grad i Kostajnica i grad Gradiška.