Na prostoru takozvanog Kosova očigledni su pokušaji iskorjenjivanja srpskog i nealbanskog stanovništva, a u Hrvatskoj postoje ozbiljni problemi zbog širenja neonacističke ideologije, navodi se u najnovijem izvještaju Ministarstva spoljnih poslova (MSP) Rusije koji se bavi slučajevima veličanja nacizma, širenja neonacizma i drugih praksi koje doprinose eskalaciji savremenih oblika rasizma i ksenofobije u svijetu.
Prema izvještaju ruskog Ministarstva, u Hrvatskoj postoje ozbiljni problemi zbog širenja neonacističke ideologije i rasne diskriminacije, čemu se zvanične vlasti ne suprotstavljaju.
Uporedo sa tim, povećanje broja manifestacija netrpeljivosti na etničkoj osnovi ukazuje da ksenofobično raspoloženje u društvu, pogotovo prema Srbima, ostaje među najaktuelnijim pitanjima u oblasti ljudskih prava u zemlji, prenosi Sputnjik.
– U Hrvatskoj na zvaničnom nivou se, generalno, osuđuju manifestacije nacionalističkih ideologija. Ipak, simpatije prema pripadnicima kolaboracionističke fašističke Nezavisne Države Hrvatske (NDH) tokom Drugog svjetskog rata periodično su odražene u nastupima pojedinih predstavnika Hrvatske katoličke crkve, političara i novinara – navodi se u Izvještaju.
Na tom planu ističu se govori biskupa Vlade Košića u Sisku, koji je rekao da su nacistički kolaboracionisti bili „borci za slobodu i nezavisnost“, a takođe je na sve načine preuveličavao „zločine“ partizana.
– Pored toga, u Hrvatskoj ne prestaju pokušaji kanonizovanja nadbiskupa Alojzija Stepinca osuđenog zbog saradnje sa ustaškim režimom tokom perioda NDH. Ovo pitanje je po ko zna koji put februara 2020. godine pokrenuo hrvatski premijer Andrej Plenković tokom sastanka sa papom Franjom – navedeno je u Izvještaju.
U zadacima za državni školski ispit iz istorije religije 2023. godine Stepinac je okarakterisan kao hrvatski svetac, nacionalni heroj, kako je navedeno, borac protiv ateizma, nacizma i komunizma.
Povremeno se primjećuju i pokušaji revidiranja istorijskih činjenica o poznatom koncentracionom logoru Jasenovac, a od 2022. godine hrvatske vlasti zabranjuju predsjedniku Srbije Aleksandru Vučiću da posjećuje memorijalni kompleks Jasenovac, naglašava se u Izveštaju.
Kako se navodi, u Hrvatskoj su evidentirani i slučajevi prikazivanja nacista i kolaboracionista u drugom svjetlu, među kojima i ustaškog čelnika Ante Pavelića, koji je svojevremeno na nacionalnoj hrvatskoj televiziji nazvan borcem protiv beogradskog nasilja.
Kako se napominje, Pavelić je 1956. godine u Argentini osnovao Hrvatski oslobodilački pokret, koji je registrovan u Hrvatskoj februara 1992. godine gdje je i danas aktivan, a u hrvatskim gradovima neke ulice i danas nose nazive po imenima funkcionera ustaškog režima i njegovih pomagača.
U Izvještaju se ističe da se Paveliću poklanja pažnja i u drugim zemljama, pa je tako, krajem marta 2024. godine nekoliko knjižara u Ukrajini prodavalo njegove memoare, „što nije iznenađujuće, imajući u vidu neonacistički karakter kijevskog režima“.
– Istorijski revizionizam ispoljava se u Hrvatskoj i kad je u pitanju tumačenje oružanog sukoba tokom 1991-1995. godine, a to često dotiče i etničke manjine koje žive u Hrvatskoj, posebno srpsku, čija su prava ugnjetavana – upozorava rusko Ministarstvo inostranih poslova.
Kada je riječ o takozvanom Kosovu, u Izvještaju se upozorava da je na tom prostoru pokrenut progon Srpske pravoslavne crkve, krše se prava etničkih manjina, uništavaju nealbanski spomenici i groblja.
Takođe, otežan je povratak izbjeglica i privremeno raseljenih lica u Pokrajinu.
Izvještaj ruskog Ministarstva spoljnih poslova posebno se osvrće na ponašanje Prištine koja, kako upozorava, slijedi smišljenu liniju falsifikovanja istorije i iskrivljavanja istorijskih činjenica.
– Sve češće se preduzimaju pokušaji veličanja saučesnika hitlerovske koalicije. Zajedno sa tim degradirajuća je situacija koja se tiče obezbjeđenja prava nacionalnih manjina, uz dozvolu zapadnih pokrovitelja, u progresu je sistemsko etnički motivisano nasilje od strane privremenih organa samoupravljanja. Takozvane vlasti već otvoreno sprovode kurs nasilne albanizacije i iskorjenjivanja srpskog stanovništva pokrajine – ocjenjuje rusko ministarstvo.
Kako se navodi, težnja ka maksimalnom distanciranju od Srbije i „jugoslovenskog nasljeđa“ dovodi do radikalnih manifestacija koje uključuju uništavanje i skrnavljenje desetina spomenika borcima protiv nacizma i fašizma iz perioda Drugog svjetskog rata na Kosovu i Metohiji.
– Istovremeno, nakon 1999. godine pojavilo se više od 1.600 različitih objekata podignutih u čast militanata terorističke Oslobodilačke vojske Kosova (OVK) – naglašava se u dokumentu.
Kao primjer, u izvještaju se navodi da su vlasti u Prištini pokrenule pitanje rekonstrukcije kuće jednog od glavnih nacističkih poslušnika iz perioda Drugog svjetskog rata Džafera Deve, koji je kao gradonačelnik Kosovske Mitrovice bio umiješan u progon Srba, Jevreja, Roma i drugog nealbanskog stanovništva, a učestvovao je u počecima formiranja SS divizije „Skenderbeg“.
Napominje se da u Prištini postoji nekoliko ulica nazvanih u čast članova nacističke marionetske Vlade Albanije, koja je postala glavni provodilac nacizma na zapadnom Balkanu.
Jedan od ključnih problema pokrajine koja nije pod kontrolom Beograda, po ocjeni ruskog ministarstva, ostaje izrazito izražena diskriminacija albanske većine nad srpskim stanovništvom.
U izvještaju se ističe da je na takozvanom Kosovu široko rasprostranjena jezička diskriminacija, što su u svojim dokumentima zabilježili EU i Savjet Evrope, kao i vjerska diskriminacija.
– Pokrenut je i progon protiv Srpske pravoslavne crkve. Vlasti takozvanog Kosova sve češće pribjegavaju praksi prisvajanja srpskih pravoslavnih objekata u Pokrajini, a konstantno se krši i zakon o zaštiti posebno čuvanih zona, koji predviđa specijalni režim prema kulturno-istorijskim objektima – naglašava se u dokumentu.
Česti su i slučajevi skrnavljenja srpskih pravoslavnih grobalja i spomenika u Kosovu Polju, Velikoj Hoči, Kosovskoj Mitrovici i drugim mjestima.
Ne rješava se ni problem povratka izbjeglica i privremeno raseljenih lica u Pokrajinu, gdje se prema podacima Beograda uspješno vratilo 1,9 odsto od oko 200.000 ljudi, kao ni pitanje povrata nepokretne imovine ovim licima, ocjenjuje se u Izvještaju.
U dijelu koji se odnosi na Crnu Goru, konstatuje se da je u toj državi, takođe prisutan niz problema na planu suprotstavljanja rasnoj diskriminaciji, ali je očigledna i rusofobična kampanja, imajući u vidu da je zemlja prisutna u strukturama NATO-a.
U Crnoj Gori prisutan je, kako se dalje navodi u saopštenju, niz problema na planu suprotstavljanja rasnoj diskriminaciji: konkretno, evidentne su činjenice o diskriminaciji i neravnopravnom odnosu prema građanima na osnovu nacionalnog porekla, pripadnosti različitim društvenim grupama, ispoljavanju rodne nejednakosti.
– Crnu Goru nije zaobišla ni rusofobična kampanja, koja je aktivno intenzivirana u Evropi nakon što su Oružane snage Ruske Federacije pokrenule specijalnu vojnu operaciju denacifikacije i demilitarizacije Ukrajine i zaštite civilnog stanovništva Donbasa. Tome je pogodovala sve jača politika zvanične Podgorice prema bespogovornom vođenju linije Vašingtona i EU – navodi se u Izvještaju.
Tako je 25. juna 2024. godine, prateći instrukcije EU, Podgorica blokirala brojne ruske medije: VGTRK, Rusija 1, Rusija 24, TV RT, „Sputnjik“ i druge.
Kako se navodi, i prije 2022. godine, crnogorske vlasti davale su javna saopštenja neprijateljskog karaktera protiv Rusa i ruskih vlasti.
– U kontekstu rusofobične kampanje treba istaći i aktivnost Ambasade Ukrajine u Crnoj Gori, čije je rukovodstvo nakon početka specijalne vojne operacije održalo nekoliko protesta u Podgorici uz korišćenje ekstremističke i neonacističke simbolike – naglašava se u izvještaju.
