Crna Gora mogla bi uskoro da ukine još jednu zaostavštinu režima Mila Đukanovića. Kako „Blic“ saznaje na red je došlo ekonomsko državljanstvo ili takozvani „zlatni pasoši“, koji biznismenima, ali i onima sa sumnjivim poslovima i kriminogenom biografijom, omogućava papire neke države.
Crna Gora pored Malte i Kipra bila je na listi država koje nude svoje državljanstvo u zamjenu za investicije. Međutim, ekonomsko državljanstvo je već palo na ispitu i to na Kipru gdje je utvrđeno da su visoki zvaničnici bili umješani u pokušaj da zaobiđu striktna pravila i izdaju pasoš imaginarnom investitoru za koga se smatra da je imao kriminalni dosije. Kipar je prošle godine u oktobru ukinuo takozvani „zlatni pasoš“ iako je u ovoj državi donio milijarde evra.
Za razliku od Kipra, u Crnoj Gori je nepoznanica kome su podijeljeni ovi pasoši i imena ovih „državljana“ su tajna.
Prema podacima koje je svojevremeno objavio tamošnji MUP bilo je ukupno 131 aplikacija od kojih je odobreno manje od 40, ali u tu brojku ne ulaze čitave porodice. Preciznije rečeno – izdato je državljanstvo za 36 aplikanata ali i 72 člana njihovih porodica.
Tadašnji režim na čelu sa DPS-om planirao je da od 1. januara 2019 godine, a kada je počeo proces izdavanja ovakvih pasoša pa do 31 decembra ove godine, odobri 2.000 državljanstava.
Međutim, ništa se nije odigralo kako je zamišljeno.
Prema posljednjim dostupnim podacima koje je objavila Agencija za investicije, budžet Crne Gore prihodovao je skoro sedam miliona evra od programa ekonomskog državljanstva, dok je na račun investitora u istom periodu država uplatila još više novca – devet miliona eura. Nisu ni brojke išle po dinamici DPS režima pa bi za planiranih 2.000 državljanstava trebalo 40 godina.
Potpuna nepoznanica – crnogorski državljani, osvijetljena je djelimično kada je MUP na pitanje medija otkrio dio identiteta i to iz kojih su država. Tako su državljani Crne Gore iz Egipta, Bjelorusije, Turkmenistana, Kraljevine Saudijske Arabije, Kine, Pakistana, Rusije, Libana, Irana, Kazahstana i Hong Konga.
Odlukom koju je prošla vlada usvojila, biznismeni koji apliciraju mogu dobiti crnogorsko državljanstvo ukoliko investiraju svoj kapital u jedan od razvojnih projekata u oblastima i to; turizma, poljoprivrede i prerađivačke industrije. Međutim…
Javni poziv za dostavljanje prijedloga za razvojne projekte u oblasti poljoprivrede i drvoprerade na osnovu kojih se može steći crnogorsko državljanstvo objavljen je u oktobru 2019. godine, ali do sada nijedan projekat nije uvršten na listu. Javni poziv za razvojne projekte u oblasti prerađivačke industrije nije čak ni objavljivan. Za sve ovo vrijeme na listu razvojnih projekata u oblasti turizma uvršteno je 15 projekata, od kojih sedam u Kolašinu, tri na Žabljaku, i po jedan u Mojkovcu, Tivtu, Čanju i Budvi.
Još u ekspozeu sadašnje vlade, a koji je iznio tadašnji mandatar, sadašnji premijer profesor Zdravko Krivokapić, nagovešteno je da želi promjene postojećeg programa ekonomskog državijanstva. Ta promjena bi bila u dijelu koji promoviše prvenstveno privlačenje visokokvalifikovanog kadra.
Ipak, mnogo nedoumica i tajni oko ovog projekta ne završavaju se samo na ekonomskom dijelu i neispunjenim očekivanjima prethodnog režima koji ga je i usvojio. Dodatni problem prema saznanjima „Blica“ je politički.
Generalni stav Evropske komisije (EK) o ekonomskom državljanstvu da se njime krše pravne norme EU. EK je u oktobru 2020. pokrenula prekršajne postupke protiv Kipra i Malte zbog programa ekonomskog državljanstva, a Kipar se nakon skandala i sam povukao. Evropska komisija je i prije nego je DPS uveo mogućnost „zlatnog pasoša“ sugerisala da ga je potrebno podrobno razmotriti kako se njime ne bi stvorile prepreke na putu Crne Gore prema EU.
Potpredsjednica Evropske komisije Vera Jourova još ranije je upozorila da je sistem kupovine državljanstva veoma opasan i rizičan. Ona je naglasila da EU ne smije da postane utočište za kriminalce, bezbjedna zona za korupciju i prljav novac. Sa evropskih adresa uvođenje ekonomskog državljanstva dovodilo se u vezu s mogućom zloupotrebom bezviznog režima te bi posljedica u krajnjem mogla dovesti do ukidanja bezviznog režima.
Kako „Blic“ saznaje u Vladi u Podgorici i ambasadorka EU u Crnoj Gori je prenijela je ovoj vladi negativan stav koji EU institucije imaju prema uspostavljenom programu ekonomskog državljanstva u Crnoj Gori.
