Oko 400.000 lica srpske nacionalnosti polažu prava na zemlju u Federaciji BiH, a najveća opasnost za njih je član 58 Zakona o stvarnim pravima FBiH – ako se Srbin ne pojavljuje i ne ukazuje da je zemlja njegova, a Bošnjak ili Hrvat koristi srpsku zemlju, protekom roka od 20 godina Bošnjak ili Hrvat ima pravo steći vlasništvo nad zemljom, upozorava predsjednik Odbora za zaštitu prava Srba u FBiH Đorđe Radanović.
Poziv svim Srbima da se jave kancelarijama za stručnu pravnu pomoć
– Odbor za zaštitu prava Srba u FBiH poziva sve Srbe koji imaju zemlju u Federaciji da se jave u Kancelarije za stručnu pravnu pomoć. Kancelarije su u službi besplatne pomoći građanima u okviru RUGIPP-a u područnim jedinicama Banjaluka, Bijeljina, Mrkonjić Grad, Nevesinje, Istočno Sarajevo, Zvornik – apeluje Radanović.
Osim kancelarijama, navodi on, svi građani se mogu javiti u bilo koju područnu jedinicu RUGIPP-a, ostaviti podatke i biće kontaktirani od pravnika koji se bave zaštitom imovinskih prava lica iz FBiH.
Netransparentnost procesa
Radanović podsjeća da je 2014. godine počela harmonizacija zemljišnih knjiga i katastara u FBiH, koja je, kao i Hrvatska, zadržala dualnu evidenciju nekretnina.
Prema njegovim riječima, evidencija posjeda vodi se u katastru u kojem se vode posjednici, a druga evidencija jeste evidencija zemljišnih knjiga koja se vodi u opštinskim sudovima u Federaciji.
– Problem federalne harmonizacije je netransparentnost procesa. Naime, prilikom uspostavljanja i zamjene zemljišnih knjiga u FBiH objavljuje se oglas u službenom listu Federacije i oglas u dva dnevna lista, jedan dnevni list iz Sarajeva drugi dnevni list iz Mostara – pojašnjava Radanović za Srnu.
Iako, ističe on, Zakon o zemljišnim knjigama FBiH u članu 71 propisuje da će sud obavijestiti sve njemu poznate osobe koje imaju pravni interes na nekretninama, i obavezu da obavještenje sadrži oznaku predmetne nekretnine i formulaciju planiranog upisa, nikad niko nije dobio pismeni poziv.
Srpska utrošila osam miliona KM na pozive, a FBiH nula KM
Radanović navodi da Republika Srpska sprovodi postupak uspostave jedinstvenog katastra.
– Do sada je Republička uprava za geodetske i imovinsko-pravne poslove (RUGIPP) utrošila više od osam miliona KM na troškove pošte da bi svakog posjednika ili vlasnika pisanim putem pozvala da dođe da učestvuje u postupku. Istovremeno, FBiH je na pismeno pozivanje utrošila 0,00 KM – naglašava predsjednik Odbora za zaštitu prava Srba u FBiH.
Radanović dodaje da federalni sudovi samo objave najavu uspostavljanja u službenom listu i dnevnim novinama, i ništa više.
Oko 400.000 vlasnika srpske zemlje u Federaciji BiH
– Bošnjaci i Hrvati blokiraju rješavanje statusnih prava Srba. Problem je jer Srba u FBiH ima svega oko 45.000, a 1991. godine živjelo ih je 541.000. Sada imamo oko 400.000 lica srpske nacionalnosti koji i dalje polažu prava na zemlju u Federaciji – prezicira on.
Prema njegovim riječima, dio vlasnika srpske zemlje je umro, a iza njih su ostala minimalno dva nasljednika.
– Dio njih je djelimično prodao svoju imovinu, prodali su kuću i okućnicu pored puta, a ostatak imanja je ostao u vlasništvu ili posjedu Srba. Površina u kilometrima kvadratnim teritorije koja se štiti putem rada Kancelarija za stručnu pravnu pomoć je 8.408 kilometara kvadratnih teritorije sadašnje Federacije, a to je površina naselja koja su većinski bila naseljena Srbima. Poređenja radi, to je srpska zemlja u FBiH površine kao teritorija osam gradova Banjaluka, ili dva grada Beograda – naglašava Radanović.
Postoji veliki broj naselja, dodaje on, gdje su Srbi činili manje od 50 odsto stanovništa i to nije u površini od 8.408 kilometara kvadratnih, to je dodatna površina.
Vrijednost imovine se mjeri desetinama milijardi evra
Radanović navodi da je imovina uglavnom ostala u vlasništvu Srba, i nije prodata, a ako bi minimalna cijena jednog kvadratnog metra iznosila samo dva evra, to je vrijednost oko 16 milijardi evra.
– Najveća opasnost za Srbe vlasnike zemlje u Federaciji je član 58 Zakona o stvarnim pravima FBiH. Opasnost da sadašnji držaoci nepokretnosti steknu nepokretnosti u svojinu održajem, ukoliko se vlasnik ne pojavljuje i ne štiti svoja prava. Šta to konkretno znači? Ako se Srbin ne pojavljuje i ne ukazuje da je zemlja njegova, a Bošnjak ili Hrvat koristi srpsku zemlju, protekom roka od 20 godina Bošnjak ili Hrvat ima pravo steći vlasništvo nad zemljom – pojašnjava Radanović.
On smatra da je ovdje nebitno ko je koje nacije, ali je jasno da Bošnjaci i Hrvati masovno koriste srpsku zemlju radi ovčarenja i napasanja stoke ili košenja trave.
Ili, drugim riječima, ako Srbina nema da prekine „održaj“, Srbin ima problem.
U FBiH je uspostavljena i vodi se evidencija nekretnina u okviru 1.864 katastarskih opština, u ukupno 79 opština, koje su u sastavu 10 kantona.
Prema kantonima, u Unsko-Sanskom kantonu je evidentirano 330 katastarskih opština, u Zeničko-dobojskom kantonu je u upotrebi evidencija za 328 katastarskih opština, u Tuzlanskom kantonu 293 katastarske opštine, u Srednjo-bosanskom kantonu je u upotrebi evidencija za 201 katastarsku opštinu, a u Posavskom kantonu je u upotrebi evidencija za 31 katastarsku opštinu.
U Kantonu Sarajevo je u upotrebi evidencija za 133 katastarske opštine, u Bosansko-podrinjskom kantonu je u upotrebi evidencija za 38 katastarskih opština, u Livanjskom kantonu je u upotrebi evidencija za 123 katastarske opštine, u Hercegovačko-neretvanskom kantonu je u upotrebi evidencija za 285 katastarskih opština, dok je u Zapadno-hercegovačkom kantonu u upotrebi evidencija za 102 katastarske opštine.
