Evropska unija nezadovoljna je porastom uticaja Rusije i Kine na Zapadnom Balkanu usred krize zbog virusa korona i namjerava da to demonstrira, piše agencija Rojters pozivajući se na diplomatske predstavnike EU koji učestvuju u pripremi virtuelnog samita lidera Evropske unije sa liderima balkanskih zemalja.
Evropska unija smatra da balkanske zemlje ne cijene pomoć od 3,3 milijarde evra koje je ona obezbijedila, a za koje zvaničnici govore da prevazilazi sanitetske potrepštine koje su Peking i Moskva poslali Srbiji i BiH u ranoj fazi epidemije.
Samit koji organizuje Hrvatska 20 godina nakon prvog okupljanja EU-Balkan, održaće se putem video-konferencije, a na njemu će učestvovati lideri Srbije, Kosova, Crne Gore, Albanije, BiH i Sjeverne Makedonije zajedno sa 27 lidera Evropske unije.
Svih šest zemalja želi da se pridruže Evropskoj uniji, mada će na samitu vjerovatno prevladavati tema pandemije kovida 19.
– Sam samit predstavlja poruku: želimo da se pridružite. Ali takođe ćemo reći da ne možete da povlađujete Kinezima i Rusima kada vam odgovara – rekao je visoki diplomata EU koji je učestvovao u pripremi samita.
Kina i Rusija su u martu poslale ljekare i sanitetsku opremu u BiH i Srbiju kako bi zaustavile širenje virusa korona u vrijeme kada je početni odgovor EU bio spor.
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić javno je zahvalio kineskom predsjedniku Si Đinpingu i kineskom narodu.
Srpski član predsjedništva BiH Milorad Dodik hvalio je prošlog mjeseca Rusiju, kritikujući Brisel, jer je u početku ograničio izvoz medicinske pomoći zemljama koje nisu članice EU.
– Evropa u koju smo vjerovali prije deset godina danas ne postoji – rekao je tada Dodik, iako je kasnije ublažio retoriku.
Borba za uticaj
Nakon godina zanemarivanja, šest zemalja sada ima pažnju vlada Evropske unije, koje su već nekoliko godina zabrinute zbog kineskog i ruskog uticaja u regionu.
Predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen upozorila je u novembru da, ako EU ne učini više, „to će učiniti drugi“.
Sjeverna Makedonija i Albanija u martu su dobile odobrenje da započnu pregovore o članstvu u EU nakon dvogodišnjeg odlaganja, što je pomoglo da se u regionu suzbije osjećaj da su pale nade za pridruživanje bloku.
Vučić je u subotu rekao da ima svoje zahtjeve za lidere EU.
– Tražićemo od komesara za proširenje Olivera Varheljija za više grantova i manje kredita – rekao je on.
Osim toga, pet zemalja EU ne priznaje nezavisnost Kosova, uključujući Španiju.
Na samitu će se svi lideri sjedjeti ispred neutralne pozadine, na ekranu iza njih neće biti nikakvih državnih obilježja, zastava, grbova, čak ni imena država, samo ime i prezime osobe koja govori.
Pomoć za vrijeme pandemije
Savet EU je u utorak odobrio izdvajanje pomoći od tri milijarde evra za deset zemalja, uključujući Balkan, za borbu protiv pandemije.
Od ovog iznosa, Bosna i Hercegovina će dobiti 250 miliona evra, Albanija – 180 miliona evra, Sjeverna Makedonija – 160 miliona evra, samoproglašeno Kosovo – 100 miliona evra, Crna Gora – 60 miliona evra.
Početkom aprila iz Rusije je u Srbiju stiglo 11 aviona prema dogovoru predsjednika dviju zemalja, sa sredstvima za borbu protiv virusa korona. Ministar odbrane Srbije Aleksandar Vulin zahvalio je Rusiji na pomoći koju je uputila.
Ruski stručnjaci dezinfikovali su tokom svog boravka više od 130 objekata u 30 gradova Srbije i učestvovali u liječenju više od 750 pacijenata zaraženih kovidom 19.
Takođe, u periodu između 9. i 23. aprila, konsolidovani odred specijalista za radijacioon, hemijsku i biološku zaštitu Ministarstva odbrane Rusije pružio je pomoć Republici Srpskoj u borbi protiv širenja epidemije virusa korona.
Ruski stručnjaci su realizovali kompleks mjera u 28 objekata u 11 gradova Republike Srpske, uključujući dezinfekciju 50 zgrada ukupne površine oko 200.000 kvadratnih metara i puteve površine oko 20.000 kvadratnih metara, a takođe su i pružali pomoć u liječenju pacijenata u više od 20 medicinskih centara.
