Srpski član i predsjedavajući Predsjedništva BiH Milorad Dodik naglasio je da visoki predstavnik ne postoji u Opštem okvirnom sporazumu za mir u BiH i da to nije funkcija koju je ustanovio Dejtonski sporazum, nego njegov Aneks 10.
– U samom tekstu Dejtonskog sporazuma visoki predstavnik se uopšte ne pominje, već se samo u njegovom Članu 8 navodi da: „Strane pozdravljaju i podržavaju postignute dogovore u vezi sa sprovođenjem ovog mirovnog rješenja, uključujući naročito one koji se tiču civilnog (nevojnog) sprovođenja, kao što je navedeno u Aneksu 10 ovog sporazuma“. Dakle, visoki predstavnik nije funkcija koju je ustanovio Dejtonski sporazum, nego njegov Aneks 10. Ovim Dejtonski sporazum jasno ograničava da samo Aneks 10 određuje način sprovođenja civilnog dijela mirovnog sporazuma. Da je bila namjera da visoki predstavnik bude funkcija/funkcioner cijelog civilnog dijela Dejtonskog sporazuma, onda bi visoki predstavnik pod tim nazivom bio naveden u tekstu Dejtonskog sporazuma. A nije naveden, nema ga. Najviše se tome protivila Amerika, Amerika nije dala – istakao je Dodik u obraćanju na posebnoj sjednici Narodne skupštine Republike Srpske.
Kada je riječ o nadležnosti visokog predstavnika, Dodik je naveo da je ona formulisana samo u jednom članu i tiče se nadležnosti za tumačenje Aneksa 10.
– Time je Dejtonski sporazum locirao i „zatvorio“ visokog predstavnika u Aneks 10 kojim se propisuje mandat, odnosno zadaci visokog predstavnika. Izvan Aneksa 10 visoki predstavnik se pominje i u nekoliko drugih aneksa Dejtonskog sporazuma, ali bez bilo kakve odlučujuće uloge ili izvršnog ovlašćenja – pojasnio je Dodik, ističući da je veoma važno navesti da visokog predstavnika nema u najvažnijem aneksu Dejtonskog sporazuma – u Aneksu 4 koji je Ustav BiH.
On je naveo da nadležnost za tumačenje zasigurno ne podrazumijeva izvršna ovlašćenja, jer da bi ona postojala moraju da budu eksplicitno i navedena, a to se vidi po izvršnim ovlašćenjima koja su izričito data komandantu IFOR-a pomenutim Aneksom 1A.
Iako se često govori o ovlašćenjima visokog predstavnika, naveo je Dodik, on nema nikakvih ovlašćenja već samo zadatke koje su mu postavile strane potpisnice Aneksa 10 uz navođenje aktivnosti kojima se izvršavaju dati zadaci.
– Isključivo je Aneks 10 izvor kojim strane potpisnice određuju djelokrug rada visokog predstavnika i njegovog osoblja, tj. Kancelarije visokog predstavnika (OHR). Van toga ne postoji nikakav dodatni mandat, niti ovlašćenja. Dodatna ovlašćenja mogu dati isključivo strane potpisnice i niko drugi. I to može biti samo aneksom na Aneks 10, uz pismenu saglasnost istih strana potpisnica, a to se nikada nije desilo – pojasnio je Dodik.
Navodeći da trajanje međunarodne misije u BiH nije jasno određeno, Dodik je rekao da se, ipak, može zaključiti da je bilo predviđeno relativno kratko trajanje.
– Tako u Aneksu 1A koji ima naziv „Sporazum o vojnim aspektima mirovnog rješenja“, a zaključile su ga tri strane: Alijina „Republika“ BiH, Federacija BiH i Republika Srpska, u članu 1 pod nazivom „Opšte obaveze“ stoji da strane „pozdravljaju spremnost međunarodne zajednice da na period od približno godinu dana na područje regiona pošalje snage koje će pomagati u sprovođenju odredaba koje se odnose na teritorijalna i druga povezana vojna pitanja ovog sporazuma (Aneksa 1A), prema navedenom u ovom aneksu“. U tom aneksu piše i da se „Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija poziva da usvoji rezoluciju kojom će ovlastiti države članice ili regionalne organizacije i mehanizme da uspostave multinacionalne vojne snage za sprovođenje – u daljem tekstu: IFOR. Strane su upoznate i saglasne s tim da se ove snage za sprovođenje mira mogu sastojati od kopnenih, vazdušnih i pomorskih jedinica iz država članica NATO-a i država koje nisu članice NATO-a, raspoređenih u BiH s ciljem pružanja podrške pri osiguravanju izvršenja odredaba ovog sporazuma (u daljem tekstu: Aneks)“ – naveo je Dodik.
On je naglasio da su navedene odredbe značajne, jer tri strane (Republika BiH, Federacija BiH i Republika Srpska), pozivaju, zapravo ovlašćuju Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija da formira multinacionalne snage za implementaciju mira IFOR, čime se razrađuje Aneks 1A.
– Ovo ovlašćenje je značajno kada se poredi sa načinom primjene Aneksa 10, prema kome, strane nisu dale bilo kakvo ovlašćenje Savjetu bezbjednosti, a posebno ne Savjetu za implementaciju mira, koji nema nikakvo pravno utemeljenje u Dejtonskom sporazumu, da mogu razrađivati Aneks 10 – dodao je Dodik.
On je naglasio da visoki predstavnik i njegova kancelarija nisu ni zamišljene kao trajne kategorije, što potvrđuje i sam Dejtonski sporazum.
– U Aneksu 6 Dejtonskog sporazuma koji nosi naziv „Sporazum o ljudskim pravima“ pominje se visoki predstavnik u nekoliko članova koji određuju obavezu dostavljanja izvještaja „visokom predstavniku opisanom u Aneksu 10 Opšteg okvirnog sporazuma sve dok ta kancelarija postoji“ – istakao je Dodik.
